Eigendomsvoorbehoud: een krachtig middel, maar dan moet je het wel goed afspreken!

Wanneer geen andere afspraken worden gemaakt, gaat het eigendom van goederen van de leverancier over op de afnemer op het moment van levering. Maar, als leverancier kun je ook afspreken dat je je goederen levert onder eigendomsvoorbehoud. Het eigendom van de goederen gaat dan pas over op de afnemer, wanneer de afnemer de koopprijs volledig heeft betaald. Zolang je als leverancier eigenaar bent van de goederen, mag je deze terughalen wanneer betaling uitblijft. Ook in geval van faillissement.

Het eigendomsvoorbehoud is een krachtig middel en biedt de leverancier extra zekerheid wanneer de afnemer de koopprijs niet direct of niet in één keer kan voldoen. Maar om een beroep op het eigendomsvoorbehoud te kunnen doen, moet je dat eigendomsvoorbehoud wel op de juiste wijze zijn overeengekomen. Dat dat nog wel eens mis gaat, blijkt uit een recente uitspraak van de Rechtbank Rotterdam van 24 februari 2021.

Waar moet een eigendomsvoorbehoud aan voldoen?

Om je met succes op het eigendomsvoorbehoud te kunnen beroepen, is het navolgende van belang:

  • Het eigendomsvoorbehoud moet voor of bij het sluiten van de overeenkomst worden overeengekomen. Doe je dat niet, dan kun je je daar op een later moment niet op beroepen.
  • Het eigendomsvoorbehoud moet schriftelijk worden overeengekomen. Bijvoorbeeld in de overeenkomst of in de algemene voorwaarden. Wanneer het eigendomsvoorbehoud is opgenomen in de algemene voorwaarden, moeten die voorts op de juiste wijze op de overeenkomst van toepassing worden verklaard.

Voor welke vorderingen kan een eigendomsvoorbehoud worden overeengekomen?

Het regelgeving omtrent het eigendomsvoorbehoud is neergelegd in artikel 3:92 Burgerlijk Wetboek. Daarin is bepaald dat een eigendomsvoorbehoud voor de navolgende vorderingen kan worden overeengekomen:

  • De tegenprestatie voor de geleverde of te leveren zaak. Deze tegenprestatie zal over het algemeen de koopprijs betreffen.
  • Vorderingen in verband met bijbehorende werkzaamheden. Denk hierbij aan een badkamerinstallateur die ook het sanitair levert. Wanneer de badkamerinstallateur voor zijn werkzaamheden niet wordt betaald, kan hij het sanitair terugnemen.
  • Vorderingen wegens tekortschieten in de nakoming. Wanneer de afnemer de leverancier niet betaald, kan de leverancier als gevolg daarvan mogelijk schade lijden. Ook voor die vordering tot schadevergoeding kan een eigendomsvoorbehoud worden overeengekomen.

Uitspraak Rechtbank Rotterdam

En waar ging het met het eigendomsvoorbehoud dan mis in de zaak die recentelijk speelde voor de Rechtbank Rotterdam?
Het ging in deze kwestie om een taxicentrale die met een leasemaatschappij een financiële leaseovereenkomst had gesloten. Op grond van die leaseovereenkomst ontving de taxicentrale  van de leasemaatschappij een geldlening waarmee de taxicentrale van de leasemaatschappij vijf taxibusjes kocht. Toen de taxicentrale failliet ging, wilde de leasemaatschappij zich op het overeengekomen eigendomsvoorbehoud beroepen en de geleverde taxibusjes terughalen. De rechter oordeelde echter, dat dat eigendomsvoorbehoud nietig is. De maandelijkse afbetalingen hadden namelijk betrekking op de aflossing van de geldlening en niet op de betaling van de koopprijs. Die koopprijs was met het vanuit de geldlening verkregen bedrag volledig voldaan. En voor een vordering uit hoofde van een geldlening, kan geen eigendomsvoorbehoud worden bedongen. Zo nauw komt het dus!

Heb je vragen over contracteren onder eigendomsvoorbehoud? Wij helpen je graag verder!

Mw. mr. M.A.J. (Marjolein) van Hulten, advocaat LGL legal B.V.