Programmatische Aanpak Stikstof (PAS)
Het PAS komt – of beter gezegd kwam – er kort gezegd op neer dat activiteiten die stikstofdepositie tot gevolg hebben doorgang mogen vinden, wanneer de gevolgen voor Natura 2000-gebieden op een later moment worden gecompenseerd. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om plannen betreffende veehouderijen, nieuwe woningen, de bouw of uitbreiding van fabrieken en de aanleg van wegen.
Vragen aan het Europese Hof
De Afdeling bestuursrechtspraak heeft in 2017 vragen gesteld aan het Europese Hof van Justitie over de verenigbaarheid van het PAS met de Habitatrichtlijn. Het Hof oordeelde eind vorig jaar dat dit enkel het geval is onder de strikte voorwaarde dat een grondige en volledige toetsing van de wetenschappelijke kwaliteit van de programmatische toetsing kan worden gegarandeerd. Er mag redelijkerwijs geen twijfel bestaan over de schadelijkheid van plannen. Alleen dan is het PAS verenigbaar met de Habitatrichtlijn.
De Afdeling bestuursrechtspraak heeft naar aanleiding van de uitspraak van het Europese Hof eind mei geoordeeld dat de passende beoordeling die aan het PAS ten grondslag ligt onvoldoende zekerheid geeft dat de natuurlijke kenmerken van de Natura 2000-gebieden uit het PAS niet zullen worden aangetast. Vergunningen voor activiteiten die verwijzen naar die passende beoordeling hadden niet verleend mogen worden.
Verstrekkende gevolgen voor sectoren als Agro, Bouw & Vastgoed en Techniek
De gevolgen van bovenstaande uitspraken zijn verstrekkend. Niet alleen de verbreding/verlenging van snelwegen als de A27, A12 en A15, de herinrichting van oud-vliegbasis Twente als evenemententerrein en de openstelling van vliegveld Lelystad kunnen geen doorgang vinden. Ook talloze plannen in de agrarische sector, technische sector en bouwsector zijn op losse schroeven komen te staan. Veehouderijen moeten bijvoorbeeld hun plannen (tijdelijk) afblazen als gevolg van de nieuwe jurisprudentie. Nu het PAS niet meer kan worden toegepast, zijn ontwikkelingen onder de grenswaarde alsnog vergunningplichtig. De passende beoordeling bij het PAS kan niet langer dienen als onderbouwing voor de algemene uitzondering hierop.
En nu?
Minister Schouten van LNV heeft vorige week een adviescollege Stikstofproblematiek in het leven geroepen. Dit adviescollege moet binnen twee maanden met aanbevelingen en oplossingsrichtingen voor de korte termijn komen. Binnen elf maanden moet een advies voor de langere termijn gereed zijn.
Voor grotere projecten en projecten met een grote maatschappelijke impact biedt de ADC-toets uit artikel 2.8 lid 4 e.v. Wnb mogelijk uitkomst. De uitwerking of er alternatieven voor een plan bestaan (A), of er dwingende redenen van groot openbaar belang nopen tot uitvoering (D) en of compenserende maatregelen mogelijk zijn (C) is echter complex. Deze optie biedt bovendien waarschijnlijk geen soelaas voor individuele veehouderijen of kleinere bouwprojecten. Hier is het aantonen van dwingende redenen van groot openbaar belang veelal niet mogelijk.
Vragen over het PAS?
Wij houden de ontwikkelingen op het vlak van het PAS goed in de gaten. Heb je vragen? Neem contact op met een van onze specialisten. Wij voorzien je graag van praktisch advies.
A.M.F. (Annet) van Rooy-de Rooij, advocaat Haans Advocaten Bergen op Zoom